دیدگاهی تازه درباره بزرگترین فاجعه تاریخ ایران
اگر ایرانیان روزی بخواهند خود را از زنجیرهای فرهنگ عرب رها کنند باید حتما دلیل درست این شکست را بدانند
سخنرانی دکتر خسرو خزاعی ( پرديس)
در « مرکز زرتشتيان کاليفرنيا» در آمريکا
اين سخنرانی در روز ِيکشنبه 6 ژانويه 2007 انجام گرفت

اصلی ترین منبع تاریخی برای فتوحات پس از نهاوند در ایران البلاذری است که اصلیتش ایرانی است. نوشته‌های دیگری که در دست است در تکمیل مشاهدات بلاذری مفید هستند.^[۱۲]

جنگ نهاوند مقاومت دولت مرکزی را در هم شکست، و از این زمان به بعد پیشروی اعراب مقاومت‌های محلی بود که در برخی موارد شدید بودند.^[۱۲] اعراب پس از فتح هر شهری قراردادی با سران آن شهر می‌بستند که در آن میزان مالیاتی که قرار است که از شهر اخذ شود را مشخص می‌کرد. ریچارد فرای با اشاره به پیمانی که میان اعراب و مرزبان آذربایجان بسته شده بود می‌نویسد که این پیمان علاقه اصلی اعراب به اخذ غنیمت را نشان می‌دهد. پس از یک جنگ سخت میان اعراب و مرزبان آذربایجان که در آن اعراب پیروز بودند، مالیات زیادی بر ساکنان شهر تحمیل شد. در ازای آن اعراب تضمین دادند که کسی از مردم آذربایجان را نکشته و یا برده نگیرند، آتشکده‌ها را خراب نکنند، از اهالی آذربایجان در مقابل حمله کردها حفاظت کنند، و به مراسم مذهبی مردم کاری نداشته باشند.^[

حملهٔ اعراب به ایران به مجموعه حملاتی به امپراتوری ساسانی در قرن هفتم میلادی اشاره دارد که از زمان ابوبکر شروع شده، اما در زمان عمر به اوج خود رسید. پیامد این حملات سقوط کامل دولت ساسانی در سال ۶۵۱ میلادی و کشته شدن یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانیان، بود. این حملات همچنین باعث تشکیل یک حکومت اسلامی در ایران شد و سرآغاز فرایند تدریجی گرویدن ایرانیان به اسلام که چندین قرن طول کشید، بود. از میان حمله‌هایی که اقوام دور و نزدیک در طول تاریخ به خاک ایران کرده‌اند، حملهٔ اعراب بیشترین تاثیر را بر ایران گذاشت زیرا حمله ای ایدئولوژیک بود و سعی داشت تا با زور شمشیر اسلام را برای مردم ایران بیاورد و طی این حمله کتابخانه های ایران به آتش کشیده شد و جلوی رشد و پیشرفت کشور ایران را تا حد زیادی گرفت و خسارات زیادی به مردم ایران وارد کرد و آثار غیرقابل جبرانی در پی داشت

باید قبول کنیم که هدف اعراب از حمله به ایران موضوعی است که ناشناخته مانده.

شاید اعراب با نیت خیر و هدف والایی به ایران حمله کردند  . اما آیا این هدف خیر را به هر وسیله ای باید تحمیل کرد؟
 
درست است که در برخی مواقع رفتار انسانی داشتند اما با توجه به تعلیمات اسلام و پیامبر اسلام این رفتار طبیعی بود . رفتار های خشنی که در تاریخ نوشتند که البته کم هم نبود جای بحث و گفتگو دارد .

البته باید توجه داشت که شاید پیاده سازی کاراهایی که پیامبر در شبه جزیره عربستان انجام داد در کشور های دیگر با فرهنگ های گوناگون شایسته نباشد.

برخی می گویند که اگر بگوییم ایرانیان از زور و فشار و تهاجم و جزیه و... اسلام را پذیرفتند به فرهنگ و تمدن ایرانیان توهین کرده ایم . اما با توجه به شرایطی که  اعراب حمله کردند و خلفا بوجود آوردند ؛ به نظر من این چنین گفتاری علاوه بر توهین به فرهنگ و تمدن ایرانیان ، توهین به اسلام و مسلمین هم است .

بسیاری معتقدند که اعراب به مانند چنگیز و حتی اسکندر (که به عقیده ی برخی کتاب سوزی کرده است ) به سوزاندن مستقیم کتاب نپرداختند ، اما باید قبول کنیم که در هنگام  سلطه اعراب بر ایرانیان بسیاری از دانش هایی که قبل از اسلام در ایران وجود داشت دست خوش فراموشی شد و حتی در مقطعی توسط حاکمان نابود شد. برخی از پژوهش گران با مطالب و منابع درخوری اظهار دارند که علاوه بر دوران سلطه در هنگام تهاجم هم نابودی کتاب صورت گرفته است.

رستم فرخزاد پسر سپهبد فرخ‌هرمز سردار معروف و مدبر و دلیر اواخر عهد ساسانی بود. در منابع گوناگون او را «رستم سپهبد»، «رستم فرخ‌هرمز» نیز نامیده‌اند. تاریخ نویسان ارمنی رستم و پدرش را «ایشخان» (Ishkhan) به معنی «شاهزاده» یاد کرده‌اند.

در زمان سلطنت آزرمی‌دخت، پدر رستم، فرخ‌هرمز مدعی سلطنت شد و ملکه را به زنی خواست. چون آزرمی‌دخت نمی‌توانست به طور آشکار مخالفت کند، در نهان وسایل قتل او را فراهم آورد. آنگاه رستم با سپاه خویش پیش راند و پایتخت را تصرف و آزرمی‌دخت را خلع و کور کرد.

یزدگرد سوم سی و چهارمین و آخرین پادشاه ساسانی، پسر شهریار و نوهٔ خسرو پرویز و همسر محبوبش شیرین بود. در سال ۶۳۲ میلادی چون کسی از خانوادهٔ سلطنتی باقی نمانده بود، او را پیدا کرده و بر تخت نشاندند. ^[۱] به قولی هنگام بر تخت نشستن ۲۱ سال داشت و به مدت بیست سال پادشاهی کرد. با بپادشاهی رسیدن یزدگرد، بعد از چندین سال‌آشوب و تفرقه، سرانجام آرامش به ایران بازگشت و همه به اطاعت او درآمدند.